Елисеев, Григорий Семёнович
Григорий Семёнович Елисеев | |
---|---|
![]() | |
Тӧреен кӱні | 14 чарыс айы 1918 |
Тӧреен чирi | Парная аал, Шарыпов аймағы, Хызылчар крайы |
Ӱреен чылы | 23 хандых айы 2000 (81 час) |
Ӱреен чирi | Полтава, Украина |
Хазна |
![]() |
Войско кӧрімі | пехота |
Служба чыллары | 1940—1966 |
Аарластығ ады | |
Чаалазағлар/чаалар | Илбек Ада чаа |
Сыйыхтар паза премиялар |
Григорий Семёнович Елисеев (14 чарыс айы 1918, Шарыпов аймағы[d], Хызылчар крайы[d] — 23 хандых айы 2000, Полтава[d]) — Совет армиязының полковнигі, Илбек Ада чаа араласчызы, Совет Союзының Матыры (1944).
Чуртас чолы
Григорий Елисеев 1918 чылның чарыс айының 14 кӱнінде Хызылчар крайындағы Парная аалда (амғы Хызылчар крайының Шарыпов аймағы) тӧреен. Толдыра нимес ортымах школаны тоозып, колхозта, рудникте тоғынған. 1940 чылда Тоғысчы-кресеннернің Хызыл Армиязына службаа тартылған. 1941 чылда Сталинградтағы чаа-политика училищезін тоос салған. 1942 чылның сілкер айынаң сығара Илбек Ада чаа фронттарында чааласхан. Ӱстӱнзархы-Кидеркі, Сталинградтағы паза Украинаның 3-ҷі фронттарындағы чаалазығларда араласхан. 1943 чылның кӱскӱзіне гвардия капитаны Григорий Елисеев Украинаның 3-ҷі фронтының 12-ҷі армиязының 60-ҷы гвардия атығҷылар дивизиязының 178-ҷі гвардия атығҷылар полкының 3-ҷі атығҷылар батальонының политика чардығынҷа командир орынҷызы полған[1].
Днепрке чидер алнындох, Елисеев палығлатхан, че ҷааҷыларынаң хада полған. 1943 чылның чарыс айының 25-ҷі кӱнінің 26 хараазына он Днепрні кискен. Суғның кидеркі хазына 20 метрҷе читкелекте, аның кимезін снаряд чох иткен, че Елисеев чарға чидіп, тыны ӱзіл парған батальон командирі орнына турыбысхан. Чаалазығда ыырҷыларның атчатхан орнын чох идіп, пасха чааҷыларға суғны кизерін нииктеен. Пастағы кӱнде ыырҷы 12 хати чаанаң кірген, че прайзына нандырығ пирілген. Пазағы кӱнде ыырҷылар хатап чаанаң кіргеннер. Иң аар туста Елисеев чааҷыларын контратакаа апарған. Плацдарм чаалазығларында палығлатхан, че ӧӧн кӱстер читкенҷе тудынған[1].
СССР-ның Ӧӧркі Чӧбінің Президиумының 19 мартта 1944 чылда сыххан «Днепрні кизіп, аның оң хазындағы плацдармны тутханында махачызын кӧзіткен ӱчӱн» чахиинаң гвардия капитаны Григорий Елисеев Совет Союзының Матыры пӧзік атха турысхан, ағаа Ленин ордені паза 5117 номерліг «Алтын Чылтыс» медаль читірілген[1].
Чаа соонаң Совет Армиязында службазын узаратхан. 1955 чылда Чаа-политика академиязын тоос салған. 1962—1966 чылларда Полтавада чаа комиссары полған. 1966 чылда полковник званиеде запасха сыххан. Полтава чуртаан, хоных тоғызынаң айғасхан. 1970 чылдаң сығара тынағда полған.
2000 чылның хандых айының 23 кӱнінде ӱреен. Полтаваның Ӧӧн сыырадында сӧӧгі чатча[1].
Сыйыхтар
Ідӧк Ада чааның 1-ғы степеньніг паза Хызыл Чылтыс орденнерінең, медальларнаң сыйыхтатхан[1].
Алған орын
Литература
- Герои Советского Союза: Краткий биографический словарь / Пред. ред. коллегии И. Н. Шкадов. — М.: Воениздат, 1987. — Т. 1 /Абаев — Любичев/. — 911 с. — 100 000 экз. — ISBN отс., Рег. № в РКП 87-95382.
- За мужество и отвагу. Харьков, 1984.
- 14 чарыс айында тӧрееннері
- 1918 чылда тӧрееннері
- Алфавит пастыра кiзiлер
- Шарыпов аймаанда тӧрееннері
- 23 хандых айында ӱрееннері
- 2000 чылда ӱрееннері
- Алфавит пастыра кізілер
- Полтавада ӱрееннері
- Полковниктер (СССР)
- Совет Союзының Матырлары
- Ленин орденінің кавалерлері
- Адалығ чааның I степень орденінің кавалерлері
- Хызыл Чылтыс орденінің кавалерлері
- Днепр ӱчӱн чаалазығның араласчылары
- Ӧӧн сыыратта сӧӧгі чатчатханнары (Полтава)