Сілкер айы
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2025 чыл | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Сілкер айы (орыс. Май) — Юлиан паза Григориан мӱчелінде чылның пизінҷі айы. 31 кӱнніг айларның пірсі полча. Чирнің Алтынзархы чардығында часхының ӱзінҷі айы, Чирнің Ӱстӱнзархы чардығында – кӱскӱнің халғанҷы айы полча.
Сілкер айында кибірли соох кӱннер турыбысча. Ол «нымырт хырозы» полча. Сілкер айының ікінҷі чардығында хуруғ паза ізіг кӱннер турыбысча[1].
Пастағы часхы кӱгӱрт айның пастағы чардығында поладыр — ортымах тузы: 2 май, иң ирте — 23 март (1915), орай — 31 май (1908). Хыро тӱс парча ортымахти 6 майға теере, иң ирте —19 апрель тӱскен (1960), орай — 4 июнь (1930). Сілкер айында садтағы ӧзімнер чарыл сыхча: крыжовник, вишня, яблоня, слива, мӱндӱргес, чир чистегі. Хазың пӱрілген соонда яблах одыртарға чарир. Сілкер айында кӧп ағастар пӱрілче паза чахайахтар чахайахтанча: ландыштар, íнек чахайағы, хой ирбені, , адай порчозы паза пасхазы. Айның пастағы чардығында торчых тапсап сыхча, ікінҷізінде — тас харлығастар учух килчелер. Хысхы уйғудаң чыланнар, килескілер усхунчалар, сарығ сеектер пол килче. Аң-хустарның кӧп сабазының пу туста саны хозылча[1].
Ӱлӱкӱннер
- Сілкер айының 1-ғы кӱні — Россиядағы Часхы паза Істеніс ӱлӱкӱні
- Сілкер айының 3-ҷі кӱні — Чоннар аразындағы Тӱркизм кӱні
- Сілкер айының 7-ҷі кӱні — Россиядағы Радио кӱні
- Сілкер айының 8-ҷі кӱні — Европадағы Чиңіс кӱні
- Сілкер айының 9-ҷы кӱні — Россиядағы Чиңіс кӱні
- Сілкер айының 17-ҷі кӱні — Чоннар аразындағы электрическай палғалыс кӱні
- Сілкер айының 18-ҷі кӱні — Чоннар аразындағы музейлер кӱні
- Сілкер айының 19-ҷы кӱні — СССР-дағы Пионерия кӱні
- Сілкер айының 21-ҷі кӱні — Чоннар аразындағы хан тигір кӱні
- Сілкер айының 24-ҷі кӱні — Славян пічиинің паза культуразының кӱні.
- Сілкер айының 25-ҷі кӱні — Россиядағы Филолог кӱні; Африканың позыдығ кӱні
- Сілкер айының 26-ҷы кӱні — Киев городтың кӱні
- Сілкер айының 27-ҷі кӱні — Санкт-Петербургтың тӧстелген кӱні[2]
- Сілкер айының 28-ҷі кӱні — Россиядағы Хырығҷы кӱні
- Сілкер айының 31-ҷі кӱні — Россиядағы адвокатура кӱні; Тиксі тилекейдегі тамкы чох кӱн
- «Чыылчатхан» танығлығ кӱннер
- Сілкер айының пастағы позырағы — Іҷе кӱні Литвада[3].
- Сілкер айының ікінҷі позырағы — Іҷе кӱні Европаның кӧп чардығында.
- Сілкер айының халғанҷы позырағы — Венесуэлада ағастарны одыртар кӱн.
Ідӧк кӧр.
Алған орын
- ↑ 1 2 В. Д. Грошев «Календарь российского земледельца (народные обычаи и приметы)», — М: МСХА, 1991, С. 24-25,28. ISBN 5-7230-0074-8
- ↑ День в истории / Основан город Санкт-Петербург. Президентская библиотека имени Б. Н. Ельцина. Дата обращения: 26 Кӧрік айы 2021. Архивировано 29 Сілкер айы 2021 года.
- ↑ День матери в Литве. Дата обращения: 4 Кӱрген айы 2014. Архивировано из оригинала 18 Кӱрген айы 2017 года.
Литература
- Хакасско-русский словарь : (около 22 тыс. слов) / под общ. ред. О. В. Субраковой.Новосибирск : Наука, 2006.
Ссылкалар
- Май // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
- Календарь // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907. Статья Витковского В. В.
 | |
|---|---|
| В библиографических каталогах |
|
