Кӱрген айы

Рувики тiп сайттаң
Пас Тӧӧй Саарс Тӧрт Пис Чеч Поз
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31    
2025 чыл
Кӱрген айындағы харлығ арығ

Кӱрген айы (орыс. Январь) — Юлиан паза Григориан мӱчеллерінде чылның пастағы айы, пурунғы Римдегізі хоостыра он пірінҷі ай. Узуны 31 кӱнге сӧӧ тартыл парған ай полча. Ортымахти Чирнің Алтынзархы чардығының кӧп чирінде (хайда хысхының ікінҷі айы полча) иң соох айға саналча. Чирнің Ӱстӱнзархы чардығында (хайда кӱрген айы — чайғының ікінҷі айы) иң ізіг айға саналча.

Статистика паза чарыдығ

[тӱзедерге | код тӱзедерге]

Сабаллығ ағастарда клесттар уйалар пӱдірчелер. Пулан паза ах киик мӱӱзін тастапча. Тіктірбе узупча[1].

Пасха тіллерде

[тӱзедерге | код тӱзедерге]
«Январь» (Леандро Бассано хоозы, 1595/1600 чч.)

Фин тілінде ай tammikuu адалча, пасха сӧснең «тууп айы», че пастағы тузазы «хысхының ортызындағы айы» полған. Чех тілінде кӱрген айы leden адалча, пасха сӧснең «пустығ». Украин тіліндесічень, Хорват тіліндеsiječanj, «узурарға», ағастарны одыңа узурарға теені дее полар. Ідӧк мының алнында тӧкпестерні чох идіп, іди часхыға ас одыртылчатхан чирні тимнеені «сеча» адалҷаң. Белорус тілінде кӱрген айы — студзень. Саам тілінде ол ođđajagimánnu полча, «наа чыл айы» тіп таныхталча. Тӱрк тілінде — Ocak — «пес», «камин». Амғы хыдат паза япон тіллерінде Григориан мӱчелінің айлары цифраларнаң таныхталчалар, іди кӱрген айы — «пастағы ай», азығ айы — «ікінҷі ай» паза анаң андар.

  1. В. Д. Грошев «Календарь российского земледельца (народные обычаи и приметы)», — М: МСХА, 1991, С. 6. ISBN 5-7230-0074-8
  • Январь // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
  • Календарь // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.