Пас кӱн

Пас кӱн (орыс. Понеде́льник) — позырах паза тӧӧй кӱн аразындағы кӱн. Тоғынчатхан чоннар аразындағы ISO 8601 стандартча пастағы тоғыс кӱні полча.

Кӧп тіллерде пас кӱн Ай адынаң пӱтче.

Сӧстің тархыны паза аймах кибірлердегі ады

«Пас кӱн» орыс тілінде понедельник, пасха славян тіллерінде (укр. понеділок, белорус панядзелак, сербия-хорв. понѐд(j)ељак, болг. понеделник, поляк poniedziałek, чех pondělí, пур. орыс паза иргі слав. Понєдѣльникъ. «Понедельник» — «позырахтың соондағы кӱн полча».

Тӱрк тіліндегі pazartesi ады ідӧк «позырах соондағы кӱнні» таныхтапча. Грек Δευτέρα («чечіме соондағы ікінҷі кӱн»), лат. feira segunda(амғызынаң тиңнестірзе, португ.segunda-feira), грузин ორშაბათი (оршабати), таджик душанбе, башкир паза татар дүшәмбе, казах дүйсенбі, армян Երկուշաբթի (йеркушабти́). Сирия тілінде «пастағы кӱнні» таныхтапча.

Пасха кибір — астрономия-астрология кибірі. Аның хоостыра пас кӱн айның кӱні саналча. Оларға кірчелер:

• классика лат. dies Lunae (амғызынаң тиңнестірзе, фр. lundi);
• герман *mandagaz, анынаң англ. Monday, Пурунғы фриз mōnadeig, амғы голланд Maandag), амғы нем. Mon(d)tag, пурунғы исланд mánadagr (швед паза нюнорск: måndag, исланд: mánudagur, датскай паза букмол: mandag) сыхханнар;
• санскрит. Sōmavāra, Сома — индуизмдегі Ай худайының ады, анынаң ол Индияның кибірліг пасха тіллеріне кирілген. Ідӧк Chandravāra (вед Chandra «Ай») пасха ат пар; Ӱстӱнзархы-Іскеркі Азияда, кӧзідімге тай тілінде «Ван Джан»(«Чандра ай худайының кӱні») пали тілінең килген;
• хыдат '月曜日', «ай кӱні», хайдағ япон げつようび (getsuyobi) паза [[Корея тілі|корея월요일 алылған.

Пас кӱннің мӱчелдегі орны

ISO 8601 хоостыра неделяның пастағы тоғыс кӱніне саналча.

Амғы кидеркі культурада пас кӱн тоғыс читілектің пасталғаны полча:улуғлар тоғысха айланчалар, палалар тынағ кӱннері соонаң ӱгрен сыхчалар. Христианнар паза иудейлер кибірлерінде, библия мӱчелінде, пас кӱн читілектің ікінҷі кӱні саналча.

Алған орын