Саарсых кӱн

«Пепельная среда», Карл Шпицвегтің хоозы, 1855—1860 гг.

Саарсых кӱн (орыс. Среда́) — тӧӧй кӱн паза тӧрт хоных аразындағы кӱн. Тоғынчатхан чоннар аразындағы ISO 8601 стандартча ӱзінҷі тоғыс кӱні.

Сӧстін тархыны паза мӱчелдегі орны

ISO 8601 чоннар аразындағы стандарт хоостыра неделяның ӱзінҷі тоғыс кӱніне саналча, хайзы кибірлерде тӧртінҷі кӱн полча.

Португал тілі quarta-feira («тӧртінҷі кӱн») сӧснең тузаланча, саарсых кӱн ідӧк — «тӧртінҷі кӱн» перс тілінде (چهارشنبه). Грек тілінде, Τετάρτη, «тӧртінҷі» полча. Олох тузалығ араб (أربعاء), еврей (רביעי — ревии) аттары. армян (Չորեքշաբթի — чорекшабти́), грузин (ოთხშაბათი — отхшабати), казах (сәрсенбі), башкир (шаршамбы), таджик (чоршанбе), узбек (chorshanba/чоршанба) паза татар (чәршәмбе) тіллерде сӧс «чечімедең сығара тӧртінҷі (кӱн)» тіп тілбестелче.

Эстон тілінде kolmapäev «ӱзінҷі кӱн» полча. Хыдат тілінің алтынзархы диалекттерінде, 星期三 (xīngqīsān), «ӱзінҷі кӱн» тіп таныхталча.

япон тілінде «Саарсых кӱн» «суғ кӱні» (水曜日) тіп тілбестелче. Тайскай кӱн мӱчелі хоостыра, саарсых кӱннең ноған ӧң палғалыстығ.

1890 чыллардаң 1916 чылға теере Москвада саарсых кӱнде «Среда» чыылысчаң. Андар саблығ писательлер Викентий Вересаев, Александр Куприн, Иван Бунин, Максим Горький паза пасхазы кир парҷаңнар. 1905—1907 чыллардағы революция соонаң Ю. А. Буниннің устаанаң «Молодая среда» тӧстелген. Наа араласчылар санында — Иван Шмелёв, Борис Пильняк, хоосчы Аполлинарий Васнецов.

1905—1909 чылларда саарсых кӱнде Санкт-Петербургтағы Вячеслав Ива́новтың квартиразында ідӧк ол тустағы саблығ поэттер паза кізілер чыылысчаңңар.

Саарсых кӱннең палғалыстығ киректер

Саарсых кӱнде 16 сентябрьда 1992 чылда Британиядағы стерлингтер фунтының паазы тӱс парған. Ол киректі «Хара саарсых кӱн» чіли чонда пілчелер.

Польшада саарсых кӱнде террористтер кирее (15 августта 1906 ч.) паза Олькуш городта пацификация чӧрімі (31 июльда 1940 ч.) пол парғаннар, соонаң олар «Ханнығ саарсых кӱн» адал парғаннар.

Алған орын