Тӧӧй кӱн

Рувики тiп сайттаң

Тӧӧй кӱн (Вто́рник) — пас кӱн паза саарсых кӱн аразындағы кӱн. Тоғынчатхан чоннар аразындағы ISO 8601 стандартча ікінҷі тоғыс кӱні. Пірее кибірлерде ӱзінҷі тоғыс кӱніне саналча.

Сӧстің сыхханы

[тӱзедерге | код тӱзедерге]

Славян тіллерінде орыс «вторник» сӧске тӧӧй сӧстер пар (белор. аўторак, укр. вівторок, болг. вторник, макед. вторник, серб уторак, поляк wtorek, словак utorok, словен torek, русин віторок, чех. úterý).

Блиннер тӧӧй кӱні Сарығ хайах. Хоосчы Борис Кустодиев, 1916 чыл

Армян (Երեքշաբթի — ерекшабти́), грузин (სამშაბათი — самшабати), башкир (шишәмбе), таджик (сешанбе), татар (сишәмбе) паза казах (сейсенбі) тіллерде сӧс се-шанба перс сӧзінең пӱткен, ол «чечіме кӱннең сығара ӱзінҷі кӱні» теенін таныхтапча.

Индияның классика тіллері палиде паза санскритте, Таиландта чіли тӧӧй кӱн Ангарака адалча («хызыл ӧңні ал чӧрчеткен кізі»)[1], ол Мангалға, чаа худайына паза Марсха, хызыл планетаа, чарыдылча.

«Тӧӧй кӱнні» япон тілінең тілбестезе, «от кӱні» (火曜日) полар.

Тӧӧй кӱннің культура кибірлері

[тӱзедерге | код тӱзедерге]
Еврейлер тойы: тӧӧй кӱн хоных хонарға иң килістіре кӱнге саналча

Еврейлернің тӧӧй кӱні той идерге иң килістіре кӱнге саналча[2].

Гректер культуразында тӧӧй кӱн талаан чох кӱнге саналча, пу кӱнде Константинополь тӱскен[3]. Испаннарның «Тӧӧй кӱн ипчі албаҷаң паза чорыхха сыхпаҷаң кӱн» сӧспек пар (исп. En martes, ni te cases ni te embarques). Тӧӧй кӱн Марс, чаа худайынаң, палғалыстығ, аннаңар ӧлімнең палғалыстығ тіп саналча[4]. Испан тілліг чоннар аразында айның 13-ҷі кӱні тӧӧй кӱнге килісчетсе, талаан нимеске саналча.

  1. Turner, Sir Ralph Lilley aṅgāraka 126. A comparative dictionary of the Indo-Aryan languages. London: Oxford University Press 7. Digital Dictionaries of South Asia, University of Chicago (1962). — «126 aṅgāraka 1. Pali 'red like charcoal'; Sanskrit aṅārī. 2. Pali aṅgāraka masculine 'Mars'; Sanskrit aṅāro masculine 'Tuesday'.» Дата обращения: 21 Азығ айы 2010. Архивировано 22 Орғах айы 2011 года.
  2. Книга "Бытие". Дата обращения: 30 Орғах айы 2015. Архивировано 10 Кӧрік айы 2022 года.
  3. The fall of Constantinople. The Economist (23 Улуғ хырлас айы 1999). Дата обращения: 27 Кӱрген айы 2019. Архивировано 6 Кӧрік айы 2019 года.
  4. MARTÍNEZ, HELENA. Reportaje | Marte cena con los apóstoles (исп.), El País (13 mayo 2008). Архивке ызылған 21 Хосхар айы 2019 чылда. Дата обращения: 21 Хосхар айы 2019.