Ағбан пилтірі

Тоғысчы посёлок
Ағбан пилтірі
Ағбан пилтірі
«Вечная слава» мемориал
53°50′ с. ш. 91°23′ в. д.
Хазна	Россия
Федерация субъекті	Хакасия
Муниципальнай аймах	Ағбан пилтірі аймағы
Город чирі	Ағбан пилтірі посёлок чӧбі
Пазы	Леонченко Нина Владимировна
Тархын паза география
Тӧстелген	1909
Алнындағы аттар	Подкунье улус, Аскиров улус, Ағбан пилтірі
Тоғысчы посёлок с	1932
Час хуры	UTC+7:00
Чон
Чон	↘14 210 кізі (2021)
Чоннар	орыстар, хакастар, цыганнар
Катойконим	Ағбан пилтіріндегілер
Хазна тiлi	хакас, орыс
Сан идентификаторы
Телефон коды	+7 39032
Почта индекзi	655100
ОКАТО коды	95230551
ОКТМО коды	95630151051
ГКГН-дағы номер	0013555
усть-абакан.рф
Ағбан пилтірі Москва {{{название}}} Ағбан пилтірі
Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа

Ағбан пилтірі (орыс Усть-Абакан) — город типтіг посёлок, Россиядағы Хакасияның Ағбан пилтірі аймаандағы устағ-пастағ кіні. Ағбан пилтірі посёлок чӧбіне кірчеткен чалғыс посёлок полча.

Чуртағҷылар саны 14 210 кізі (2021).

Физика паза география чарыдии

Орныхчатханы

Посёлок Минсуғ ойымының чазызында, Ағбаннаң алтынзарыхсар 12 км оортах чирде, Ким суғның Хызылчардағы водохранилищенің сол хазында орныхча. Посёлоктың кидеркі саринзар Р257 «Енисей» чол парча. Ол аны Харатас городтаң чарча. Посёлоктың алтынзархы саринзар Подкунье тағлар сӧӧ тартылчалар. Олар талай синінең 569 м чирде орныхчалар.

Час хуры

Ағбан пилтірі аймаандағы город типтіг посёлок МСК+4 час зоназында орныхча. Тузаланылчатхан тус UTC-наң тиңнестірзе, +7:00 чылдырылча.

Ағбан пилтірінің иң алтындағы чирі талай синінің 243 м ӱстӱнде орныхча.

Тархын

Ағбан пилтірі 1909 чылда тӧстелген. Пастағы аттары Подкунье аал паза Аскиров аал полған.

1930 чыл тузында посёлокта кірпис заводы тоғынғанда, ағасты тимнеҷең Лесозавод улуғ фабриказы пӱдірілген. Нинҷе-де тус посёлок Лесозавод тіп адалған. 2 мартта 1932 чылда ВЦИК Ағбан пилтірін тоғысчы посёлоктар категориязына киріп, Устьабаканск тіп адирдаңар чарадығ алған.

Илбек Ада чаа тузында 1 № школа туразында чаа лётчиктернің школазы ідӧк госпиталь полған. Заводта снарядтар харчыхтары тимнелген.

Чон

Чон саны

1939	1959	1970	1979	1989	2002
5476	↗13 475	↗13 557	↗14 576	↗15 831	↘14 913
2009	2010	2012	2013	2014	2015
↗15 656	↘14 578	↗14 897	↗15 210	↗15 401	↗15 554
2016	2017	2018	2019	2020	2021
↘15 553	↘15 452	↘15 396	↘15 327	↘15 153	↘14 210

5000

10 000

15 000

20 000

1970

2010

2016

2021

Экономика

Посёлокта «Птицевод» ООО-зы, «Усть-Абаканский кирпичный завод» ООО-зы, «Усть-Абаканский деревообрабатывающий комбинат» АО-зы парлар.

Финанстар услугалары

• Россия Сбербанкы;
• «Народный кредит» Банк;

Садығ палғалыстары:

• «Евросеть»;
• «МегаФон»;
• «Билайн»;

Чапсых орыннар

Ағбан пилтірінде 1975 чылда азылған Илбек Чиңіске чарыдылған хумартхы комплекзі пар. Андар Миг-17 истребитель, 1939 чылдағы 52-К Зенит пушказы , Т-34 танк паза пасхазы кірче. 2022 чылда посёлокта пір Илбек Ада чаа араласчызы саналған.

Ӱгредіг

Посёлокта ӱс ортымах школа, пір тӱзедігліг программаҷа тоғынчатхан школа, пір олған музыка школазы, пис библиотека, «Химик» спорт ӧргезі пар. 12 № Профессиональнай училище трактористтерні, шофёрларны, сас хырыхчаң устарны тимнепче.

Хазых хайраллир учреждениелер

Посёлокта «Ағбан пилтірі аймаандағы имнег туразы» орныхча. Анда терапевттер, хирургтар, акушер-гинекологтар, пала имҷілері полызии пирілче, табырах паза сағыбас имнег полызии читірілче. Пу имнег туразы Ағбан пилтірі аймаандағы пасха ааллар чуртағҷылары имнепче.

Хабарҷылар кіннері

Посёлокта «Усть-Абаканские известия» газета чарыхха сыхча (читілекте 2 хати).

Палғалыс паза интернет

Ағбан пилтірінде 4 сотовай палғалыс пар: «Билайн», «МТС», «МегаФон», Tele2 Россия.

Спорт

Ағбан пилтірінде «Химик» - меспектіг хоккей клубы тоғынча:[1].

Алған орын

Ссылкалар

• Ағбан пилтірі — статья из Большой советской энциклопедии.