Курбижекова, Альбина Васильевна

Рувики тiп сайттаң
Курбижекова Альбина Васильевна
Альбина Курбижекова.jpg
Тӧреен кӱні 8 хосхар айы 1951({{padleft:1951|4|0}}-{{padleft:4|2|0}}-{{padleft:8|2|0}}) (74 час)
Тӧреен чирi Орджоникидзе аймағы, Хакас автоном облазы, СССР
Айғасчатхан кирее кибелісчі, прозаик, тілбесчі
Жанр кибелістер, тахпах
Произведениелер тiлi орыс, хакас

Альбина Васильевна Курбижекова (тӧр. 8 апрельде 1951 чылда, Наа аал, Хакас автоном облазы) — кибелісчі, прозаик, тахпахчы, тілбестегҷі. Россияның Писательлер пірігізінің араласчызы (1999), М. Р. Баиновтың адынаң Хакас Республика Пазының литература премиязының лауреады полча (2016), Хакас Республиканың чон узы (2021). Хакас Республиканың Писательлер пірігізінің кнезі (2015 — 2023 орғах айы).

Альбина Курбижекова Орджоникидзе аймаандағы Наа аалда кӧп палалығ сӧбіреде тӧреен. Іҷезі Евдокия Курбижекованың харындазы саблығ хайҷы Пётр Курбижеков полған. Минсуғдағы ӱгретчілер училищезін тоосхан. Школада физкультура ӱгретчізі полып, 41 чыл істен салған[1][2].

2013 чылда «Сулек» (Пічіктіг тағ) музей-заповедниктің пастағы устағҷызына турғызылған[3].

Альбина Курбижекова хакас чонның кибірліг чайаачызынаң кічігдең ала таныс. Аның іҷезі Евдокия Курбижекованың хада тӧрееннері саблығ хайҷылар, ырҷылар Пётр Курбижеков паза Анна Курбижекова полғаннар[2].

Кибелістерні 17 частаң сығара пасча. 1990 чылларда чайаачы тоғыстары «Ленин чолы» газетада, «Ах тасхыл», «Абакан», «Тигiр хуры», «Инесай» журналларда чарыхха сыхханнар. Аның тахпахтары, кип-чоохтары, нымағы пис алынҷа киндеде чарых кӧргеннер.

1999 чылда чайаачы Россияның Писательлер пірігізінің кізізі полыбысхан. 2012 чылның хосхар айынаң сығара Хакасиядағы Писательлер пірігізінің устағ-пастааның хачызы, 2015 чылның орғах айынаң сығара 2023 чылға теере аның кнезі полған.

2016 чылда хакас тілінең пазылған «Сибен Арығ» алыптығ нымахты чайап салған ӱчӱн М. Р. Баиновтың адынаң Хакас Республика Пазының литература сыйиина турысхан[4].

2021 чылда хакас чонның ӱлӱкӱні Чыл пазында Хакас Республиканың чон узы ат пайрамни пирілген[5].

Альбина Курбижекова - тахпахчы. Аның тахпахтары «Тигір хур öңі тахпахтарым» чыындыда чарых кӧргеннер. Анын алнында 2000 чылда хакас чонның пазылбин пӱткен чайаачызынаң айғасчатхан тахпахчыларны, ырҷыларны піріктірчеткен «Тахпахчы» клубты тӧстеп алған. «Алыптығ нымах хараазы» чӧрімні иртірерге хабасхан. Хызыллар тілінең «Айтыс» мариинда пір ле хати араласпаан. 2010 чылда [[Айтыс (чайаачы марығ)|Айтыста] Гран-прині утып алған[6].

  • Россияның Писательлер пірігізінің Аарластығ пічии (2009);
  • Хакас Республиканың Культура министерствозының Аарластығ пічии паза алғыстас пічіктері (2009);
  • Хакас Республиканың Правительствозының Аарластың пічии;
  • Хакас чонның Улуғлар Чӧбінің «Род поғдархазы» орден (2016);
  • «Хакасияның Россия хазназына пос кӧңнінең кіргенiне 300 чыл» танығлығ медаль.

Хысхаҷах библиография

[тӱзедерге | код тӱзедерге]
  • Тахпахи мои цвета радуги, Абакан: 2001
  • Тигір хур öңі тахпахтарым. Абакан: 2006
  • Алтын тамырлар (родники народной поэзии). Абакан:Дом литераторов Хакасии, 2010, 80 c.
  • Сибен арығ:алыптығ нымах, Абакан: Хакас кн. изд-возы, 2011, 322 c.
  • Похта Кіріс. Томск: Издательский дом "Гранд-Д'Принт", 2016, 136 с.
  • Хоозыҷах. Абакан: 2016
  • О песне-тахпахе. Сибирский Парнас №3 (8), 2018