Франциск (Рим пабазы)
Иң ах-арығ Рим пабазы | |||
Франциск | |||
---|---|---|---|
лат. Franciscus | |||
![]() Франциск паба 2021 чылда | |||
![]() | |||
|
|||
13 мартта 2013 — 21 апрельде 2025 | |||
Табылғаны | 13 мартта 2013 | ||
Интронизация | 19 мартта 2013 | ||
Тигіриб | Римдегі католиктер тигірибі | ||
Алнындағы кізі | XVI Бенедикт | ||
|
|||
28 февральда 1998 — 13 мартта 2013 | |||
Алнындағы кізі | Антонио Кваррасино | ||
Орнына халчатхан кізі | Марио Аурелио Поли | ||
|
|||
Учёнай степень | Худай сӧзінің докторы | ||
Тӧреен ады | Хорхе Марио Бергольо | ||
Тӧреен сын ады | Jorge Mario Bergoglio | ||
Тӧреен |
17 улуғ хырлас айы 1936[1][2][…] |
||
Ӱреен |
21 апрельде 2025 |
||
Пабазы | Марио Хосе Бергольо[d] | ||
Іҷезі | Реджина Мария Сивори[d] | ||
Пресвитерскай хиротония | 13 декабрьда 1969 | ||
Монашествоға кіргені | 22 апрельде 1973 чылда[4] | ||
Епископ хиротониязы | 27 июньда 1992 | ||
Кардинал | 21 февральда 2001 | ||
Автограф |
![]() |
||
|
|||
Сыйыхтар | |||
![]() |
Франци́ск (лат. Franciscus, итал. Francesco), табылар алнында — Хо́рхе Ма́рио Берго́льо (исп. Jorge Mario Bergoglio; 17 улуғ хырлас айы 1936, Буэнос-Айрес[d] — 21 хосхар айы 2025, Ватикан[d]) — 266-ҷы[5] Рим пабазы. 2013 чылның кӧрік айының 13-ҷі кӱнінде табылған. Тарзында Наа Светтең сыххан пастағы паба паза 1200 азыра чыл аразына Европадаң нимес килген пастағы паба (731—741 чылларда паба полған сириец III Григорий соонаң)[6]. Пастағы паба-иезуит. XVI Григорий тузынаң сығара (1831—1846) пастағы паба-монах[7].
2025 чылның хосхар айының 21-ҷі кӱңінде ах чарыхтаң парыбысхан[8].
Чуртас чолы
Хорхе Марио Бергольо 1936 чылның улуғ хырлас айының 17-ҷі кӱнінде Буэнос-Айресте итальян эмигранты, тимірчолҷы Марио Джузеппе Бергольо паза ипчізі Реджина Мария Сивори сӧбірезінде тӧреен.
Пис паланың очызы[9]. Химик-технолог дипломын алған.
Буэнос-Айресте Вилья-Девото семинарияда ӱгренген.
1958 чылның кӧрік айының 11-ҷі кӱнінде иезуиттер орденіне кірген[10]. Соонаң Буэнос-Айрестегі Ах-арығ Иосифтің колледжінде ӱгредиин узаратхан, анда философияҷа лицензиат степеньін алған.
Буэнос-Айрестің ӱс католиктер колледжінде литератураны, философияны паза теологияны апарған. Испан тілінең пасха, итальян паза немец тіллерінең чахсы чоохтанған.
Римдегі Франциск паба чонны тигірибке айландырҷаң оңдайын пілінгелекте, Аргентинадағы хараа тоғынчатхан клубта кізіні сығарҷаң, уборщик паза лаборант полып тоғын чӧргенін чоохтаан[11].
Иезуит[тӱзедерге | код тӱзедерге]
1969 чылның улуғ хырлас айының 13-ҷі кӱнінде Бергольо абысха чарыдылған. Аргентинаның столицазындағы Сан-Мигель колледжінің теология факультедінің профессорына турғызылған. 1970 чылларда иезуиттер орденінде аймах посттарда тоғынған.
Иезуиттер орденінің устаа, Хорхе Марионың пастағҷы пілістеріне чӧпсініп, Бергольоның статузын ӧскірібіскен. 1980 чылларда ол позы ӱгренген ах-арығ Иосиф семинариязының ректорына турғызылған. Ол тоғысты 1986 чылға теере апарған. Соонаң Германияда доктор диссертациязын арачылап алған, Ада чир-суунзар Кордова архиепископиязының азых искірігҷізі паза духовнай устағҷызы чіли айланған.
Епископ[тӱзедерге | код тӱзедерге]
1992 чылның сілкер айының 20-ҷі кӱнінде Бергольоны Буэнос-Айрестің хоза епискобына турғысчалар, аның титулы Ауки титул епискобы. Епископха 1992 чылның хандых айының 27-ҷі кӱнінде Буэнос-Айрестегі кафедра соборында чарытхан Буэнос-Айрестің архиепискобы кардинал Антонио Кваррасино. Кардинал Кваррасино тӱрчедең киреен тохтадары пілдістіг пол парғанда, Бергольоны 1997 чылның хандых айының 3-ҷі кӱнінде Буэнос-Айрестің архиепискобының коадъюторына турғысчалар.
1998 чылның азығ айының 28-ҷі кӱнінде Кардинал Кваррасино ӱреен соонда, Буэнос-Айрестің архиепархиязы наа архиепискобы полыбысхан. 1998 чылның кічіг хырлас айының 6-ҷы кӱнінде Аргентинада іскеркі кибірнің католиктер ординарийіне турғызылған. Оларның пос иерархы полбаан (ол санда орыс католиктернің миссиязы)[12][13][14]).
Кардинал[тӱзедерге | код тӱзедерге]
2001 чылның азығ айының 21-ҷі кӱнінде Рим пабазы II Иоанн Павел Бергольоны Ватикандағы консисторияда кардиналға кӧдірген. Ол Сан-Роберто-Беллармино тигіриб титулын алған.
Кардинал чіли Бергольо Римдегі курияда пір саңай нинҷе-нинҷе устағ-пастағ постына турғызылған. Ол Духовенство киреенҷе конгрегацияның, Худай службазының паза таинство дисциплиназының конгрегациязының, Чарыдылған чуртастың паза апостол чуртазының халыхтырының конгрегациязының кізізі полған. Бергольо Латин Америказынҷа комиссияның сӧбіре киреенҷе Пабалар Чӧбінің кізізі полыбысхан.
Кардинал Бергольо амыр хылиинаң, доктрина консерватизмінең паза социальнай справедливостьха тудынғанынаң сабланған. Олаңай оңдайларда чуртаан, аның чурты кічіг полған, чон траспортынаң чӧрҷең, пірее искіріглер хоостыра, позы чиис пызырҷаң.
2005 чылның хосхар айының 15-ҷі кӱнінде кізі правозынҷа адвокат Бергильонаң тоғыр уголовнай кирек асхан, аны 1976 чылда ікі иезуит абызын оғырлап алған чаа хунтазынаң чӧптезіп алғанында пыролаан[15]. 2013 чылның кӧрік айының 17-ҷі кӱнінде пу кирекнең айғасчатхан Аргентинадағы чарғыҷы Херман Кастелли, La Nación газетаа интервьюзында « (Рим пабазы) Хорхе Бергольо ол абыстарны „пирібіскен“ теені, — тайма чоох. Піс прай сынытаабыс, ол версияны истіп алғабыс, прай полған киректерні кӧргебіс паза салтар иткебіс, ол киректерде ол юридическай саринаң араласпаан. Андағ полбаан полза, піс аннаңар искірерҷікпіс» тіп искірген[16][17][18].
Папабиль[тӱзедерге | код тӱзедерге]
Рим пабазы II Иоанн Павел ӱреен соонда, Бергольо Ватиканзар 2005 чылдағы пабалар Конклавында кардинар-табығҷы чіли аралазарға хығыртылған. Бергольо папабильге саналғанох. Конклав наа пабаға кардинал Йозеф Ратцингерні таап алған, че Конклавтың пір кардинал-араласчызының ӱртӱн айында 2005 чылда чарыхха сыххан чазыт дневнигі[19], аның сын полчатханы табылбаан, Конклавта Бергольо Ратцингернің ӧӧн ыырҷызы полғанын кӧзітче.
Ол пічік хоостыра, Бергольо ӱчӱн ӱзінҷі баллотировкада 40 ӱн пирілген, че тӧртінҷі чардығында аның ӱчӱн 26 ӱн пирілген.
2005 чылдағы Епископтарнын синоды тузында Бергольо постсинодальнай чӧптің кізізіне табылған. 2005 чылның кічіг хырлас айының 8-ҷі кӱнінде Аргентинаның Епископтар конференциязынаң пазына ӱс чылға турғызылған (2005—2008).
XVI Бенедикт паба адын хыйа иткен соонда, 2013 чылдағы Конклавта ідӧк папабильлер санына кірген[20], андада табылған.
Римдегі пабаға табылғаны[тӱзедерге | код тӱзедерге]
Рим пабазына 2013 чылның кӧрік айының 13-ҷі кӱнінде табылған. Паба ах-арығ Франциск Ассизскай адынаң Франциск (лат. Franciscus) атты алған [21].
Пабалар тузында пу ат пастағызын на тузаланылған, Франциск I номерін албиныбысхан. Соонаң II Франциск аттығ паба пол килзе, аның адында номер пол килер тіп. Франциск иезуиттер орденінең сыххан пастағы паба паза Наа Светтің пастағы пабазы полыбысхан.

Владимир Путиннең хада, 10 июньда 2015 чылда
Паба интронизациязы 2013 чылның кӧрік айының 19-ҷы кӱнінде иртірілген.
Понтификат[тӱзедерге | код тӱзедерге]
Кардиналлар позына кӧп сӧклес ызылар тіп сағыссыраанда, Франциск соцсетьтерде аккаунтын итпин сыххан. 2019 чылның кӱрген айының 21-ҷі кӱнінде, тізең, Римдегі Франциск Паба «Пас паза пазырын» (Click to pray) тіп Пабанаң хада ӧнетін молитва сайтын паза мобильнай приложениелер позытчатханнаңар чарлабысхан. Понтифик пастағны, холында планшет тудып, кибірли позырахта иртчеткен худайдаңар чоох тузында кӧзіт пирген[22].
2014 чылның орғах айының 19-ҷы кӱнінде Франциск паба хабарҷыларға хазии уйаннаңар, алнындағы паба чіли, престолны артыс салар сағызын искірген.
2015 чылның ӱртӱн айында Гаванада понтифик 89 частығ Фидель Кастроның резиденциязында полған[23].
2015 чылда аның устаннада хоных хонғанын сын нимес полчатханын нииктепчеткен реформаны иртірген. 2016 чылның хосхар айының 8-ҷі кӱнінде Францисктің Amoris laetitia (Хыныс ӧрінізі) тіп илҷі чӧптее чарыхха сыххан. Ол амғы чуртастағы сӧбіре сурығларына чарыдылған[24][25].
Идер полған устаныс реформалары паза коррупциядаң тоғыр кӱрезіг хоостыра 2013 чылның чарыс айының пастағы кӱннерінде Киртініс киректерінҷе институт (Ватикан банкы) чылға иділген пастағы сан пирізін чарыхха сығарыбысхан. 2015 чылның улуғ хырлас айында Франциск Ватиканның тиксі ахча сан пирізіне тастындағы аудитті турғыс салған.
2016 чылның азығ айының 12-ҷі кӱнінде Гаванада Франциск Москва паза прай Русь чирінің патриархы Кириллнең тоғасхан. Андағ синдегі тоғазығ Орыс сын саблыныстығ киртініс тигірибі паза Католиктер тигірибі аразында пастағызын на ирткен.
Франциск ідӧк 2018 чылның орғах айында ӧлімге чарғылатханынаң тоғыр полчатханын искірген. Аның сағызы чуртасха толдырылған: Нью-Йорк штаттың губернаторы Эндрю Куомо, Пабанаң пір чӧптіг полып, олох айда штатта ӧлімге чарғылатханын чох идерінеңер закон проектін кӧзіт саларға сӧс пирген[26].
Франциск XII Пийнің пічіктерін чазыттаң азынада сығарыбысхан[27][28].
2022 чылның кӧрік айында, Украинадағы чаа киректеріне нандырып, Франциск Ах-арығ Престолдағы Россия посольствозында пол парыбысхан, ол «пір дее полбаан хаалағ» чіли адалған[29]. Франциск, Украина президенті Зеленскийге сығдырадып, айапчатханын кӧзідіп, Ватикан «чоохтазыға орын» тілирге кӱстенчеткенін искірген[30]. «Ах-арығ Престол амыр хоных ӱчӱн прай ниме идерге тимде», — теен Паба[31], кӧрік айының пастағы кӱннерінде Украиназар полызығ оңдайынаң ікі улуғ кардиналны ызарынаңар искірген[32].
2022 чылның от айында Францисктің Канадазар илҷі чорығы тоозыл парғанда, ол искірген: «Пу чорығ сынаға ла тӧӧй полған… анзы сын, андағ оңдайда чорыхха сығарға чарабас». Ол хазии хоостыра Паба полбазын даа кӧзіткен. Табылған артроз ӱчӱн Рим Пабазы кресло-коляскада чӧрҷең[33].
2025 чылның азығ айының 14-ҷі кӱнінде ол Римдегі Джемелли имнег туразына респираторнай чуғынҷахтаң кір парған. 2025 чылның кӧрік айының 6-ҷы кӱнінде Ватиканның пресс-службазы понтификтің хазии пик оңдайлығ тіп искірген[34].
Имнег туразынаң кіргеннең сығара, учреждениенең сығар алнында, Франциск Паба пастағызын Римдегі Джемелли имнег туразының балконында пол килген. Ол прайзын удурлап, алғаанын читірген паза ачыхта чыылған ӱс муңҷа кізее «ӧӧр кӧрчеткен улуғ салаазын» кӧзіт пирген. Анаң Санта-Мария-Маджора базиликке чол тутхан. Анда Паба базиликазының коадъютор-архиепископ кардинал Роландас Макрицкаснаң тоғасхан. Арачылапчатхан ӱчӱн, чахайахтарны Мария Salus Populi Romani икона алнында сал салзын тіп, чахайахтар читірген[35].
Мораль паза социальнай сурығларға кӧрізі
Эволюция теориязы[тӱзедерге | код тӱзедерге]
2014 чылның чарыс айының 29-ҷы кӱнінде Понтификальнай наука академиязында чоох тутхан туста, Римдегі Франциск Паба піди чоохтаан: «Чуртас киндезін хығырчатса, піс Худайны олаңай нимес сымығаснаң ибіркізін чайап салған паза прай ниме ит полар сӱмеліг кізі чіли кӧр саларға айабассыбыс. Анзы, тізең, андағ нимес».
Позыдығ теологиязы[тӱзедерге | код тӱзедерге]
Бергольо — худай сӧзін читірчеткен ус, позыдығ теолоргиязынаң аар парыбысхан. Специалисттер кӧрізінең, ол консервативнай Comunione e Liberazione чӧрімге чағын.
Аборттар паза эвтаназия[тӱзедерге | код тӱзедерге]
Кардинал Бергольо позының духовенствозын паза тигіриб кізілерін аборттардаң паза эвтаназиядаң тоғыр тудынарға сурынған[36].
Гомосексуальность[тӱзедерге | код тӱзедерге]
Аргентинаның правительствозы 2010 чылда пір поллығларға хоных хонарға чаратчатхан законодательстводаң пастағызынаң сығара тоғыр полған.
2016 чылның хандых айында Франциск паба искірген: «Римдегі католиктер тигірибі паза олаңай христианнар гейлерге алнында хайған ӱчӱн пыросынарға киректер». Аның сағызынаң, гомосексуалисттерні улуғлирға кирек, оларны хыйыхтирға чарабас[37][38].
2023 чылның улуғ хырлас айының 18-ҷі кӱнінде Франциск паба доктрина сурығларынҷа Fiducia Supplicans аттығ декларацияны чарат салған[39], ол католик абыстарға «Нормаа килістіре нимес» параларны алғирға чаратча, ол санда пір поллығларны[40].
Чонның пір тиң полары[тӱзедерге | код тӱзедерге]
Бергольо чох-чоостарға ачынчатхан сағысты таратса даа, хайзы кізілер чонның пір тиң поларынҷа сурығларға улуғ хайығ салбинчатханына чӧпсінминчелер. Политика экономиязы сурығларынҷа сағыс-кӧрізін чахсы читірбин, Бергольо духовность паза ах-арығ сарина хайиин айландырча, анзы пос оңдайынҷа чох-чоостарға ачынысты ағылар тіп.
2014 чылның кічіг хырлас айында Франциск паба Ватикан кінінде, Ах-арығ Петр ачығында, ибі чохтарға ӱс тикке душ кабинказын турғызарға чаратхан. Францисктің пастаанаң ибі чохтарға душ кабинкалары тиксі Римдегі тигірибтерде турғызылчалар[41].
Сурас палалардаңар чооғы[тӱзедерге | код тӱзедерге]
Сурас палаларны кірӧске тӱзірерге ынабаан абыстарны хомайлаан, кардинал Бергольо ирге парбаан ипчілер, аборт итпин, палаа чуртас пиріп, орта иткеннер, Тигіриб оларны хыйа итпеске кирек тіп таныхтаан[42][43].
Россияа хайии
Москва паза прай Русь чирінің патриархы Кириллнең чапсых тоғазиинаң пасха, Франциск Орыс сын сабланыстығ паза Римдегі католиктер тигірибтерінің палғалыс тилізіне улуғ хайығ айландырчатханын таныхтаан[44].
Энцикликтер
- Evangelii gaudium (2013) — амғы чуртастағы Евангелиедеңер чоох.
- Lumen Fidei (2013) — киртіністеңер (XVI Бенедикт пабадаң хада)
- Laudato si’ (2015) — экология сурығларынаңар паза ибіркі чир-чайаанны арачылирдаңар
- Fratelli tutti (Прайзы харындастар) (2020) — харындастасханынаңар паза чон ынархызынаңар
Сыйыхтар
Forbes журналда 2018 чылда Франциск паба 6-ҷы орында пол парған, 2014 паза 2015 чылларда 4-ҷі орында полған[45].
- Кондора Анд национальнай орденінің орден ілҷірбезінің кавалері (Боливия, 8 июльда 2015 чылда)[46]
- «Отца Луис Эспиналь Кампс пабаның» чахсы киректер ордені (Боливия, 8 июльда 2015 чылда)[47]
- Илбек Карлның адынаң чоннар аразындағы сыйых (Германия, 2016)
- Кӱлініс ордені (Польша, 26 апрельде 2016 ч.)[48].
Пос чуртазы
- Саблығ футболист Альфредо Ди Стефанонаң хада пір школада ӱгренген[49] (1926—2014).
- Аргентинадағы «Сан-Лоренсо» футбол клубын аарлаан[9][50]. В 2008 году стал официальным членом клуба болельщиков команды, названной в честь святого Лаврентия и созданной в 1908 году при поддержке священника Лоренсо Массы.
- 1990 чылдаң сығара телевизор кӧрбин сыххан[51].
Документальнай фильмнер
- 2017 — Франциск, папа бедных, Ватикан богатых / François, pape des pauvres, Vatican des riches (реж. Энтони Форестье / Anthony Forestier) — из цикла «Портреты / Grands portraits»
- 2018 — Папа Франциск. Человек слова / Pope Francis: A Man of His Word (реж. Вим Вендерс)
- 2021 —Франческо (реж. Евгений Афинеевский)
Хоос фильмнер
- «Два Папы» (2019) —режиссёр Фернанду Мейреллиштің фильмі.
Ӧлім
Римдегі Франциск паба 2025 чылның хосхар айының 21-ҷі кӱнінде 88 частығда Ватикандағы резиденцияда ах чарыхтаң парыбысхан. Аның пір кӱн алнынҷа понтифик Хызыл нымырхада киртінчеткеннер алнына сыххан, ол балконнаң Ах-арығ Петр базиликаның чооғын Ватиканда читірген[52]. Ідӧк хосхар айының 20-ҷі кӱнінде Франциск паба США-ның вице-президенті Джей Ди Венснең Хызыл нымырханаң алғыстазар пӧгіннең тоғасхан[53].
Алған орын
- ↑ Franciskus // Nationalencyklopedin (швед.) — 1999.
- ↑ Francis I pope // Encyclopædia Britannica (англ.)
- ↑ 1 2 Чешская национальная авторитетная база данных
- ↑ Pope Francis Jorge Mario Bergoglio, S.J. (англ.). Дата обращения: 15 Кӧрік айы 2013. Архивировано 14 Улуғ хырлас айы 2017 года.
- ↑ Francis
- ↑ Rachel Donadio. The New Pope: Bergoglio of Argentina (англ.). The New York Times (13 Кӧрік айы 2013). — «He is also the first non-European leader of the church in more than 1,200 years». Дата обращения: 9 Кӱрген айы 2023. Архивировано 15 Кӧрік айы 2013 года.
- ↑ Roma {Rome} (Latin (or Roman) Diocese) (англ.). Catholic-Hierarchy. Дата обращения: 8 Хосхар айы 2019.
- ↑ Умер папа римский, РБК. Дата обращения: 21 Хосхар айы 2025.
- ↑ 1 2 Папа Франциск: аскет, иезуит и страстный поклонник футбола . РБК. Дата обращения: 8 Хосхар айы 2019. Архивировано 22 Ӱртӱн айы 2020 года.
- ↑ Новым папой римским избран Хорхе Марио Бергольо . Коммерсантъ. Дата обращения: 7 Кӱрген айы 2022. Архивировано 7 Кӱрген айы 2022 года.
- ↑ Папа Римский: раньше я работал вышибалой в ночном клубе . Газета.Ru. Дата обращения: 8 Хосхар айы 2019. Архивировано 12 Сілкер айы 2021 года.
- ↑ Ordinariato para los fieles de ritos orientales desprovistos de Ordinario del propio rito/Agencia Informativa Católica Argentina (AICA) (исп.). Дата обращения: 13 Кӧрік айы 2013. Архивировано из оригинала 14 Хандых айы 2015 года.
- ↑ [1] Архивная копия от 2 Кічіг хырлас айы 2019 на Wayback MachineКолупаев В. Е. АРГЕНТИНА: Южная Америка // Католические общины византийского обряда и русская диаспора
- ↑ Папа Бергольо, восточные католики и русские в Аргентине . Дата обращения: 5 Хосхар айы 2013. Архивировано из оригинала 17 Сілкер айы 2013 года.
- ↑ Argentine Cardinal Named in Kidnap Lawsuit (англ.), Los Angeles Times (17 April 2005). Архивке ызылған 3 Хосхар айы 2019 чылда. Дата обращения: 9 Хосхар айы 2019.
- ↑ Ведомости. Аргентинский судья заявил о непричастности папы к преступлениям хунты (17 Кӧрік айы 2013). Дата обращения: 9 Хосхар айы 2019. Архивировано 9 Кічіг хырлас айы 2018 года.
- ↑ Аргентинский судья опроверг слухи о причастности Папы к преступлениям хунты . Взгляд. Дата обращения: 9 Хосхар айы 2019. Архивировано 9 Кічіг хырлас айы 2018 года.
- ↑ Папа непричастен к преступлениям хунты - аргентинский судья . www.aif.ru (16 Кӧрік айы 2013). Дата обращения: 9 Хосхар айы 2019. Архивировано 9 Кічіг хырлас айы 2018 года.
- ↑ Cardinal breaks conclave vow of secrecy (англ.). CNN (23 Ӱртӱн айы 2005). Дата обращения: 13 Кӧрік айы 2013. Архивировано из оригинала 1 Чарыс айы 2005 года.
- ↑ Michael Brendan Dougherty. One Of These Men Will Be The Next Pope (англ.). Business Insider (11 Азығ айы 2013). Дата обращения: 9 Кӱрген айы 2023. Архивировано 28 Хосхар айы 2022 года.
- ↑ Радио Ватикана. Папа рассказал СМИ, почему он выбрал себе имя Франциск, и объяснил, кто главный в Церкви . Дата обращения: 16 Кӧрік айы 2013. Архивировано 19 Кӧрік айы 2013 года.
- ↑ "Кликни и молись". Папа Римский Франциск объявил о запуске сайта и приложений для молитв . ТАСС. Дата обращения: 9 Хосхар айы 2019. Архивировано 21 Хосхар айы 2019 года.
- ↑ Папа Римский Франциск во время визита на Кубу встретился с Фиделем Кастро Архивная копия от 25 Ӱртӱн айы 2015 на Wayback Machine // Первый канал. 21 сентября 2015
- ↑ Pope Francis' Apostolic Exhortation on The Joy of Love (англ.). Vatican Radio (8 Хосхар айы 2016). Дата обращения: 17 Хосхар айы 2016. Архивировано 7 Кӧрік айы 2018 года.
- ↑ Увещание папы Франциска по проблемам семьи представлено в Ватикане . РИА Новости (8 Хосхар айы 2016). Дата обращения: 17 Хосхар айы 2016. Архивировано 29 Хандых айы 2018 года.
- ↑ Le Gouverneur Cuomo présentera un projet de loi visant à supprimer la peine de mort de la législation de l'État en solidarité avec le Pape François (фр.). Дата обращения: 9 Орғах айы 2018. Архивировано 9 Орғах айы 2018 года.
- ↑ Пушкарская Е. «Церковь не боится истории» // Огонек. — 2020. — № 10 (5602). — С. 22.
- ↑ Пушкарская Е. «Церковь не боится истории» // Огонек. — 2020. — № 10 (5602). — С. 22 — 23.
- ↑ Pullella, Philip. Departing from protocol, pope goes to Russian embassy over Ukraine, Reuters (25 Азығ айы 2022). Архивке ызылған 28 Азығ айы 2022 чылда. Дата обращения: 13 Хосхар айы 2022.
- ↑ Pope Francis calls Ukraine's President Zelensky to express 'sorrow' amid war (англ.). National Catholic Reporter (26 Азығ айы 2022). Дата обращения: 13 Хосхар айы 2022. Архивировано 14 Сілкер айы 2022 года.
- ↑ Pullella, Philip. Pope Francis says 'rivers of blood' flowing in Ukraine war, Reuters (6 Кӧрік айы 2022). Архивке ызылған 12 Хосхар айы 2022 чылда. Дата обращения: 13 Хосхар айы 2022.
- ↑ Украина: миссия кардиналов Краевского и Черни . Vatican News (7 Кӧрік айы 2022). Дата обращения: 13 Хосхар айы 2022. Архивировано 13 Хосхар айы 2022 года.
- ↑ СМИ: папа римский допустил возможность отречения из-за проблем со здоровьем, Радио Sputnik (30 От айы 2022). Архивке ызылған 30 От айы 2022 чылда. Дата обращения: 30 От айы 2022.
- ↑ В Ватикане сообщили об улучшении состояния папы римского, РБК (8 Кӧрік айы 2025). Дата обращения: 9 Кӧрік айы 2025.
- ↑ Pope Francis makes first public greeting and blessing from hospital - Vatican News (23 Кӧрік айы 2025). Дата обращения: 23 Кӧрік айы 2025.
- ↑ Le cardinal Bergoglio invite à défendre la culture de la vie avec ardeur (фр.). Дата обращения: 20 Ӱртӱн айы 2011. Архивировано из оригинала 7 Орғах айы 2011 года.
- ↑ Кто мы, чтобы судить: Папа Римский призвал просить прощения у геев . Московский комсомолец. Дата обращения: 9 Хосхар айы 2019. Архивировано 4 Орғах айы 2018 года.
- ↑ Папа Франциск призвал просить прощения у геев . Взгляд. Дата обращения: 9 Хосхар айы 2019. Архивировано 12 Азығ айы 2019 года.
- ↑ Doctrinal declaration opens possibility to bless couples in irregular situations . Vatican News (18 Улуғ хырлас айы 2023).
- ↑ Папа Римский разрешил священникам благословлять однополые пары . РБК (19 Улуғ хырлас айы 2023). Дата обращения: 19 Улуғ хырлас айы 2023.
- ↑ Italy’s homeless to get showers at the Vatican (англ.). The Local. Дата обращения: 14 Кічіг хырлас айы 2014. Архивировано 17 Кічіг хырлас айы 2014 года.
- ↑ Fox News. Francis is first pope from the Americas. Архивке ызылған 21 Сілкер айы 2013 чылда. Дата обращения: 8 Хандых айы 2013.
- ↑ ABC News. Francis Becomes First Latin American Pope. Архивке ызылған 16 Кӧрік айы 2013 чылда. Дата обращения: 8 Хандых айы 2013.
- ↑ Папа Римский высказал свое доверие к России и ее народу (орыс.), Российская газета (12 мая 2017). Архивке ызылған 25 Чарыс айы 2017 чылда. Дата обращения: 24 Чарыс айы 2017.
- ↑ Самые влиятельные люди мира 2018 Форбс . www.stevsky.ru. Дата обращения: 9 Хосхар айы 2019. Архивировано 2 Азығ айы 2019 года.
- ↑ Presidente Evo Morales distingue con el Cóndor de Los Andes al Papa Francisco (исп.). Дата обращения: 10 От айы 2015. Архивировано из оригинала 9 От айы 2015 года.
- ↑ https://web.archive.org/web/20150709162549/http://www.presidencia.gob.bo/fuente/noticia.php?cod=3363#contenido
- ↑ Pope Francis receives Order of the Smile . Дата обращения: 14 Кӱрген айы 2017. Архивировано из оригинала 10 Ӱртӱн айы 2016 года.
- ↑ Ди Стефано заявил, что, возможно, играл в футбол с новым Папой Римским . Р-Спорт (18 Кӧрік айы 2013). Дата обращения: 18 Кӧрік айы 2013. Архивировано из оригинала 3 Улуғ хырлас айы 2013 года.
- ↑ Нового Папу отличают строгость и любовь к футболу — помощник Бергольо . РИА Новости (14 Кӧрік айы 2013). Дата обращения: 14 Кӧрік айы 2013.
- ↑ Папа римский Франциск 25 лет назад дал обет об отказе от телевизора . Интерфакс (26 Сілкер айы 2015). Дата обращения: 16 Кӱрген айы 2022. Архивировано 16 Кӱрген айы 2022 года.
- ↑ Умер папа римский, РБК. Дата обращения: 21 Хосхар айы 2025.
- ↑ Вэнс и папа римский Франциск провели частную встречу, Interfax.ru (20 Хосхар айы 2025). Дата обращения: 21 Хосхар айы 2025.
Ссылкалар
- Новый Папа Римский — РИА Новости
- Папа Римский Франциск — справка «РИА Новости»
- Биография на сайте catholic-hierarchy.org (англ.)
- Папа Римский Франциск — Русскоязычная информационная служба
- Крысов А. Г., Франциск // Большая Российская Энциклопедия, Т. XXXIII, М., Научное изд-во «Большая Российская Энциклопедия», 2017 г., стр. 546.
- 17 улуғ хырлас айында тӧрееннері
- 1936 чылда тӧрееннері
- Христостың ӧӧркі орденінің рыцарьлары
- Алтын табан орденінің кавалерлері
- IX Пийнің орденінің кавалерлері
- Ах-арығ Илбек Григорийнің орденінің кавалерлері
- Ах-арығ Сильвестрнің орденінің кавалерлері
- Иерусалим Худайының Ах-арығ Хомдызы орденінің кавалерлері
- Кондора Анд орденнің ілҷірбезінің кавалерлері
- Кӱлініс орденінің кавалерлері
- Алфавит пастыра кізілер
- Алфавит пастыра иерархтар
- 21 хосхар айында ӱрееннері
- 2025 чылда ӱрееннері
- Рим пабалары
- Чыл кізізі Time журнал кӧрізінҷе
- Аргентинаның иезуиттері
- Аргентинаның кардиналлары
- II Иоанн Павелнің кардиналлары
- XXI чӱс чылдағы Европа устағҷылары
- XXI чӱс чылның тигіриб деятельлері
- Франциск (Рим пабазы)
- XXI чӱс чылның политиктері