Чарытхы гирляндазы
Чарытхы гирляндазы (орыс. Электрическая гирлянда) — чарытхы эмектері жгудынаң піріктірілген лампа ілҷірбезінең алай светодиодтарнаң иділген чазаҷаң ниме. Ады олаңай ӧзімнер хоозынаң алылған.
Чарытхы гирляндазынаң ӧӧнінде Наа чыл паза Кӧлееде ӱлӱкӱннері тузында тузаланчалар. Анынаң чурт істін, наа чыл сыбызын, аймах архитектура чардыхтарын паза тураларны чазапчалар.
Тархын
Версияларның пірсінҷе наа чыл сыбызына пастағы наа чыл чарытхы гирляндазы США-да 1882 чылда тимнелген. Анынаң наа чыл сыбызын чуртында Томас Эдисонның полысчызы Эдвард Джонсон чазап салған. Аның гирляндазында хада піріктірілген чоон нимес сигізон хадыл сӱлейке шары полған. Істінде ізітчеткен чіптер паза полюзынаң тартылчатхан ікі чис эмек полған. Аны чарыдар ӱчӱн, эмектерні піріктіріп, вилканаң розеткаа суғарға киректелген.
Пасха версияҷа, пастағы чарытхы гирляндазын телефонист Ральф Моррис 1895 чылда сағынып алған. Лампаҷахтарның палғалызын телефонның щиттерінде сизініп, Моррис олаңай свечілер орнына андағох оңдайнаң лампаҷахтарны піріктірібізерге сағыныбысхан[1].
1895 чылда, Гровер Гливленд президенттің тузында, Ах турадағы Христостың Тӧрееніне чазалған сыбызын ідӧк чарытхы гирляндазынаң чазап салғаннар. Ол тустаң сығара чарытхы оттары ӧрт пол парарына хорғыс ағылчатхан олаңай свечілер орнына тузаланыл сыхханнар[2][3].
XX чӱс чыл пасталчатханда, США-да чарытхы гирляндалары аарлығ полғаннар, удаа оларны чон ӱр нимеске тудынарға алып алҷаң[1].
Чарытхы гирляндаларынаң Ікінҷі тилекей чаа соонаң алғым тузалан сыхханнар.
СССР-да пастағы гирляндалар 1938 чылда ла сығарыл сыхханнар. Пастағы совет наа чыл чарытхы гирляндазы пос тусха килістіре — ЁГ-1 — адалған. Ол ікі чара парчатхан ілҷірбе полған. Полғанында ла 13 вольттығ лампаҷахтар, хызыл, сарығ, ноған паза кӧк ӧңнерге сырлалған конус пӱдістіг колба полған. Ол гирляндада хоза ӱс лампа, инструкциязы пирілҷең[1].
Совет гирляндалары алыстырылчатхан лампалығ полҷаңнар. Олар пір эмек линиязына суғылҷаңнар. Москвадағы чарытхы лампалар заводында иділген гирляндалар кічіг лампалығ патроннығ полҷаңңар. Олар фонарьларға, хан тигір ракеталарына паза пасха фигураларға тӧӧй иділҷеңнер. Пасха заводтарның гирляндалары олаңай лампаларда тимнелҷеңнер, олар «Пушкиннің фонарьларына» алай пасха фигураларға тӧӧй пластмасса плафоннары полҷаңңар[4].
Амғы технологиялар
Амғы чарытхы гирляндалары чарылбинчатхан чарытхы изделиелері чіли сығарылчалар. Лампаҷахтары уғаа кічіг. Нинҷе-нинҷе эмектіг гирлянда аймах оңдайнаң, кӧзідімге, «чӱгӱрчеткен одыҷахтар» чіли чарытча. Микросхемалығ музыка синтезаторлары кирілген полза, чарытхы гирляндалары пір алай анаң даа кӧп музыка ойнапчалар. Андағ гирляндаларнаң садығ предприятиелері чазалчалар.
Светодиод техниказы киріл сыхханнаң сығара, светодиод гирляндалары паза «пӧзік технологиялығ» волокно-оптика световодтары тарап сыхханнар. Гирлянда чіли дюралайт тузаланылча.
Смартфон пастыра тоғынчатхан смарт-гирляндаларнаң кӧп тузаланчалар. Телефон приложениезі чарыпчатхан оңдайларын алыстыр полча[5].
Галерея
Пайрам светодиоды
Чирдегі турадағы чарыпчатхан скульптуралар паза гирляндалар
Чарыпчатхан лампаҷахтар аразында оларның аймах формаларын, ӧңнерін кӧріп аларға чарир
Цинциннатидегі тура, США. mini, C7 паза C9 фонарьлар кӧрімі тузаланылча.
Пу турада, Бостон, 2006 чылда 250 000 лампаҷах чарыдылған. Чарытхы энергетика компаниязы ӧнетін эмек турғыс салған: чарытхы ӱчӱн тӧлег ахчазы пір айда 2000 долларға читкен.
Алған орын
- ↑ 1 2 3 Ясинская, О. Раз. два, три - ёлочка, гори! // Всегда в движении : журнал. — 2013. — № 12. — С. 9.
- ↑ Who invented electric Christmas lights?
- ↑ A Brief History of Electric Christmas Lighting in America
- ↑ Музейная азбука от " А до Я". Цветные гирлянды. | Музей Отрадного. museum-otradny.ru. Дата обращения: 11 Кічіг хырлас айы 2024.
- ↑ Лучшие умные гирлянды с управлением со смартфона 2024 года: рейтинг топ-11 по версии КП. Дата обращения: 11 Кічіг хырлас айы 2024.
Литература
- Бокова Ольга Романовна, Гизингер Оксана Анатольевна. Стратегии исследований в области безопасности освещения // Вестник Южно-Уральского государственного университета. Серия: Энергетика. — 2012. — № 37 (296).
- Т В. Удилов. Исследование зажигательной способности электрических световых гирлянд // Вестник Восточно-Сибирского института МВД России. — 2011. — № 3.