Тиксі тилекейдегі сарығ ағырығдаң тоғыр кӱресчең кӱн

Рувики тiп сайттаң
Гепатит A

Тиксі тилекейдегі сарығ ағырығдаң тоғыр кӱресчең кӱн (орыс. Всемирный день борьбы с гепатитом), (англ. World Hepatitis Day) Чоннар аразындағы сарығ ағырығдаң тоғыр кӱресчең альянстың устаанаң чыл сай 28 июльда таныхталча. Аның ӧӧн пӧгіні — сарығ ағырығның аймах формалары хазыхха хорғыс ағылчатханын пілчеткен кізілер санын ӧскіреріВОЗ-ның (Всемирная организация здравоохранения) ағырыға чарыдылған тӧрт танығлығ кӱннің пірсі ле полча, аннаң пасха Тиксі тилекейдегі кöксöдең (туберкулёзтаң) тоғыр кӱресчең кӱн (24 мартта), Тиксі тилекейдегі туданнаң (маляриядаң) тоғыр кӱресчең кӱн (22 апрельде) паза Тиксі тилекейдегі СПИД-таң тоғыр кӱресчең кӱн (1 декабрьда) пар.

Тархын

Пастап Тиксі тилекейдегі сарығ ағырығдаң тоғыр кӱресчең кӱн 19 майда таныхталған. 2011 чылда, тізең, 1965 чылда сарығ ағырығ (гепатит) вирузын азып, Нобель премиязын алған паза 2011 чылда ӱреен Барух Бламбергтің тӧреен кӱніне, 28 июльға, чылдырылған.

Ӱлӱкӱннеңер

Тиксі тилекейдегі сарығ ағырығдаң тоғыр кӱресчең кӱнге чарыдып, аймах мероприятиелер иртчелер. Оларның ӧӧн пӧгіні: сарығ ағырығдаңар паза аның аймах кӧрімнерінеңер чонға искірері. Ағырығны ілезіне сығарарына, имниріне, аны чағын итпес сурығларға хайығ айландырылча.

Ӱлӱкӱн девизтері

2008 чылда пастағы девиз полған «Мин 12-ҷі?» («Am I number 12?»), ол ағырығның удаа учурапчатханын таныхтаан — анынаң ирееленче Чир ӱстӱнің полған на 12-ҷі чуртағҷызы. Аннаң пасха, ол девизнең сарығ ағырығдаң кӱрезерін алынҷа оңдайларға чарчатхан хазналар правительстволарына «12 кирексініс» («12 asks») искірілген[2].

2010 паза 2011 чылларда «Пу сарығ ағырығ» («This is hepatitis») девиз тузаланылған. 2012 чылда — «Пу сарығ ағырығ… Сірер сағынчатханынаң ол уламох чағын» («This is hepatitis… it’s closer than you think»), пу сӧстер ағырыңнаң полғаны даа чухтырып алар ондайлығ, пасхазын хомайлабасха кӧӧктірче[2].

2013 чылда «Пу сарығ ағырығ… Аннаңар піліңер. Анынаң хайралланыңар» («This is hepatitis… Know it. Confront it.») девиз полған, ол ағырыға харах чаппасха, сарығ ағырығның вирузынаңар алғыда пілерге, сыныхтанарға, ағырчатса, сағамох имненерге кӧӧктірче[2].

Ӱс хыйға обезьяна

Ӱс хыйға обезьяна

2010 чылдаң сығара Тиксі тилекейдегі сарығ ағырығдаң тоғыр кӱресчең кӱнге чарыдылған кампанияда «Ӱс хыйға обезьяна» композициязы паза «пір дее ниме кӧрбинчем, пір дее ниме испинчем, пір дее ниме чоохтабаспын» девиз тузаланылча, ол тилекейде сарығ ағырығның вирус суриин ниме салбинчатханын таныхтапча[3][4].

Статистика

Гепатит B тарадылчатханы

Тилекейде сарығ ағырығ вирузын ал чӧрчеткен прай 500 миллион кізі саналча. Ол планетаның полған на 12-ҷі чуртағҷызы. ВИЧ-таң паза пасха онкология ағырығларынаң ирееленчеткеннерні хада алза, ол 12 хати кӧп[5]:

  • 350 миллион кізі B гепатит хаптырған.
  • 170 миллион кізі C гепатит хаптырған.
  • 1,4 миллион кізі А гепатит хаптырған.

Чыл сай сарығ ағырығдаң миллион азыра кізі ӱреп парча. Ол ВИЧ паза онкология ағырығларынаң асча. Тӧреміл сарығ ағырығнаң имненмезе, 15-30 чыл пазынаң паар циррозына паза паар рагына ағылар даа оңдайлығ.[6]

Ідӧк кӧріңер

Чоннар аразындағы гепатиттең тоғыр кӱресчең альянс

Алған орын

  1. Wayback Machine
  2. ↑ Wayback Machine
  3. Wayback Machine
  4. ↑ World Hepatitis Day 2013. Дата обращения: 8 Улуғ хырлас айы 2013. Архивировано из оригинала 12 Улуғ хырлас айы 2013 года.
  5. Wayback Machine
  6. ↑ Данные ВОЗ. Дата обращения: 4 От айы 2013. Архивировано 28 От айы 2013 года.
Алған орны - https://kjh.ruwiki.ru/w/index.php?title=Тиксі_тилекейдегі_сарығ_ағырығдаң_тоғыр_кӱресчең_кӱн&oldid=41938