Тиксі тилекейдегі кӱлініс кӱні

Рувики тiп сайттаң
Смайлик — кӱлініс

Тиксі тилекейдегі кӱлініс кӱні (орыс. Всемирный день улыбки) — чоннар аразындағы пічікке кирілбеен кӱлініс ӱлӱкӱні. Чыл чай 1980 чылдаң сығара ідӧк 12 апрельде таныхталча.

Тархын

Пу ӱлӱкӱннің тархыны США-дағы хоосчы Харви Боллнаң палғалыстығ. 1963 чылда «State Mutual Life Assurance Company of America» фирманың кізілері аны компанияа чапсых логотип сағынып алардаңар сурынғаннар. Хоосчы сах андох тоғызынаң ӱлескен, аның ӱчӱн 50 доллар алған. Харви Болл «State Mutual Life Assurance Company of America» компанияның кізілеріне пирген хоосты сағам интернетнең тузаланчатхан прай даа кізілер пілчелер. Ол смайлик полча. Компания логотиптіг бейджтер идіп, тоғынҷылары аразында тарадыбысхан. Нинҷе-де ай пазынаң кӱлінчеткен сырайлар компанияның визиткаларынаң паза бейджтерінең пасха, аймах ниме-нооларда полған. США-да кӱлінчеткен сырайлығ почта марказы даа сығарылған. Болл чайаачы тоғызына тың ӧрінген. Хоосчы интервьюларның пірсінде теен:

Тилекейнің тархынында паза искусствода піди алғым тарадылып, часка, ӧрініс ағылчатхан тоғыс полбаан. Піди оой иділген, че прайзына пілдістіг ниме чох полған.[1]

1999 чылда хоосчының пастаанаң пастағызын на «Тиксі тилекейдегі кӱлініс кӱні» таныхталған. Ӱлӱкӱн тӧстегҷізінің сағызынаң пу кӱн хайди даа чахсы кӧӧге чарыдыларға кирек.

Кӱлінчеткен сырайның тархыны

Ӧӧн статья: Смайлик

Смайликтер (англ. smile — кӱлініс) Интернеттегі танығлар полчалар, олар танығларнаң, букваларнаң паза саннарнаң пӱдірілчелер, полғаны ла кізі кӧңнін кӧзітче. Смайликтің авторы пар: пастағызын на кӱлінчеткен сырайны Америкадағы хоосчы Харви Болл чайап салған.

1960 чылларда Америкада страхованиенең айғасчатхан улуғ компаниялар пірігіп пастааннар. Ол чӧрім аар ирткен, пірігістернің тоғынҷыларының кӧңні тӱскен. Оларны пілдістіг нимес алнындағы чуртас сағыссыратхан.

State Mutual Life Assurance Cos. of America компанияның кізілері тоғынҷыларының кӧңнін кӧдірер пӧгіннең чапсых реклама чӧрімін иртірібізерге чаратханнар. Ол кирекке чарых, сағыста ӱрге халчатхан танығ киректелген. 1963 чылның улуғ хырлас айында компания кізілері Харви Боллзар килгеннер.

Соонаң Болл ӱлескен, аның наа тоғызына 10 пағатча ла парыбысхан. Анын ӱчӱн ағаа 45 доллар тӧлеп пиргеннер. Кӱлінчеткен сырай ӱчӱн паза ахча албаан. Хоосчы тоғызын садығ марказы чіли пічікке кирерге ынабааан, позының автор правозын арачылабаан. Оолғы Чарльз Боллның (Charles Ball) сӧстерінең пабазы аннаңар хаҷан даа ачырғанмаан: «Ол ахчаны тут полбаҷаң. Ол тіҷең: “Пір саңай пір ле бифштексті чіп, нинҷе-нинҷе автомобиль тінін тут полбинчам„».

Пастағы кӱлінчеткен сырай танығ чіли хаптырылып, компанияның кізілері паза клиенттері аразында тарадылған. Олар State Mutual Life Assurance Cos. of America компания клиенттерінің паза агенттерінің кӧңніне тың кіргеннер, аннаңар компания андағ 10 муң танығ иттірген.

Тиксі тилекейде кӱлінчеткен сырай 1970 чылларда ла саблан парыбысхан. Андада Испанидағы ікі харындас смайликтерге «Have a Happy Day» слоган сағынып алғаннар.

Андағ девизтіг кӱлініс чонның кӧңніне тың кірген. Іди смайлик эмблемаларда, открыткаларда, футболкаларда, пасха сӧснең, табырах садылчатхан ниме-нооларда пол килген.

Автор правозынаңар пірдеезі сағынмаан. США-ның Почта службазы Боллның кӱлінчеткен сырайын маркада сығарыбысхан. 1971 чылда француз идінҷек Франклин Лоуфрани (Franklin Loufrani) кӱлінчеткен сырайны садығ марказы чіли 80 азыра хазнада пічікке кирібіскен. Лоуфрани сӧстерінең ол танығны ол Парижте 1968 чылда сағынып алған.

Лоуфрани Smiley Licensing корпорация тӧстеп алған, нинҷе-де чыл аразында тиксі тилекейҷе, США-ға кірбин, чахсы парыс иткен.

Болл Лоуфранині чарғыға пирбеен, че смайликті тимнеен тіп пасха «кізілер» табылғаннар. Соонаң Болл позының кӱлінчеткен сырай кӧріміне ады-солаазының пастағы танығларын киріп, аны пічікке кир салған.

Улуғ частығ Харви Болл Чир ӱстӱндегі ӧӧн киреен кӧр салған — Чоннар аразындағы часка посолы чіли позын кӧрген паза Пастағы октябрьда таныхтир Чоннар аразындағы Кӱлініс кӱнін (World Smile Day) сағынып алған. «Чахсы кӧӧге паза чахсы киректерге чарыдылған» кӱн поларға кирек паза ол кӱнні «Чахсы идіңер, пір кӱлініске полыс пиріңер» сӧстерге килістіре иртірерге кирек тіп санаҷаң хоосчы.

Болл 12 апрельде 2001 чылда 79 частығда ӱреен.

Харви Болл тӧстеен «Тилекей кӱлінізінің корпорациязынаң» (World Smile Corporation) Чарльз оолғы устап парча. Марканы кем паза хайди тузаланчатханын хайығда тутча ол.

Харви Боллның хол салғаны изделиенің сын полчатханын киречілепче. World Smile Corporation иткен парыс, налогтар тӧлеен соонда, чахсы киректерге парча. «Піс тиксі тилекейдегі палаларға полысчабыс. Кӱлінчеткен сырайларнаң тузаланчатхан пір корпорация даа андағ ниме итпинче».[2]

Алған орын

  1. ↑ [www.calend.ru/holidays/0/0/2402/ Всемирный день улыбки — 1 октября. История и особенности праздника в проекте Календарь Праздников 2010]
  2. ↑ Источник. Дата обращения: 7 Чарыс айы 2017. Архивировано 7 Чарыс айы 2017 года.

Ідӧк кӧріңер

Ссылкалар

Алған орны - https://kjh.ruwiki.ru/w/index.php?title=Тиксі_тилекейдегі_кӱлініс_кӱні&oldid=50842