Россиядағы сыбылар чырғаллары

Сыбылар чырғалы (орыс. Ёлочный базар) — ӱр нимеске наа чыл сыбыларын паза аймах наа чыл ниме-нооларын садарға иділген ачых. Наа чыл аағастары чіли сыбылар, харағайлар садылчалар. Россиядағы сыбылар сатчатхан чырғаллар кибірли наа чыл ӱлӱкӱннері алнынҷа азылчалар. Анда наа чыл ағастары, сыбыларны чазаҷаң ойнаҷахтар, сыйыхтар, сувенирлер, наа чылнаң палғалыстығ пасха ниме-ноолар садыға сығарылчалар^[1]

Россиядағы сыбылар чырғалларының тархыны

Наа чылны таныхтир кибірлер[тӱзедерге | код тӱзедерге]

Наа чылны таныхтир кибір 1 январьда 1700 чылда I Петрның чылларны наа оңдайнаң санаҷаң чахиинаң пасталған. Пу кӱннең сығара кӧглезерге, ааллас чӧрерге, тураларны сабаллығ ағастарнаң чазирға кирек полған. Че сыбы наа чыл ағазы чіли Россияда I Николайның тузында кирілген. Аны ипчізі Александра Федоровнанаң палғалыстырчалар. Илбек княгиня Александра Федоровна (тӧреені хоостыра принцесса Фридерика Луиза Шарлотта Вильгельмина Прусская нем. Friederike Luise Charlotte Wilhelmine von Preußen) пастағы пайрамнығ наа чыл сыбызын пай сӧбірелернің палаларына иртірібіскен. Пастағы чазалған сыбылар 1830—1840 чылларда пай тураларда Худай Тӧреені кӱніне пол килгеннер. 1852 чылда Петербургтың вокзалларынын пірсінде чон алнына аймах чурухтарнаң чазалған пастағы наа чыл сыбызы турғызылған^[2]. Сыбыны турғызар кибір пастап дворяннар, анаң садығҷылар (купецтер) сӧбірелері аразында тарадылған. Кресеннер паза тоғысчылар сӧбірелері сыбыларны XX чӱс чылның 30 чылларына теере турғыспааннар.

Россиядағы сыбылар чырғаллары[тӱзедерге | код тӱзедерге]

Россияда сыбылар чырғаллары XIX чӱс чылның ортызынзар пастап Санкт-Петербургта пол килгеннер. Сыбыларны Аничковтың дворезі алнында алай Екатерининскай садта сатчаңңар.

Пастап сыбыларны пасха хан чирінең килген орыс тілліг пол парған немецтер паза швейцарецтер сатханнар. Істезіглер кӧрізінең, Москвадағы сыбыларның пастағы чырғалы XIX чӱс чыл соонзар азылған. Ол Улуғ театр хыриндағы Театр ачығында орныххан^[3]. Иң саблығ чырғалларның пірсі Охотнай рядта полған.

Совет Россиязындағы сыбылар чырғаллары[тӱзедерге | код тӱзедерге]

1920 чылларның ікінҷі чардығынаң сығара сыбыны ӱлӱкӱн тании чіли нинҷе-де тусха чаратпиныбысханнар. Анзын ағастарны хайраллирынаң палғалыстырғаннар. Сыдыларны хатп сат сыхханнар 1930 чылларның ортызынзар ^[4] Сыбылар паазын хазна турғысхан. Москвада 1945 чылда улуғ хырлас айында пір метр пӧзік сыбы паазы пис салковай турған, ікі метр сыбы 11 салковайға читкен, 9-10 метр сыбы 650 салковайға садылған^[5].

Амғы Россиядағы сыбылар чырғаллары

XXI чӱс чылда Россияда сыбылар чырғаллары тиліп сыхханнар. Кізілер тіріғ ағастарны аларға хынчалар. Оларның паазы пӧзиинең, сабаллар пайынаң палғалыстығ. Халғанҷы чылларда тіріг ағастарны алчатхан улустың саны хызырылза даа, аны садысчатхан кӧп кізі пар. ^[6].

Кибірли городтарда паза посёлоктарда сыбылар улуғ хырлас айының ортызынаң ай соонзар садыл сыхча. Улуғ городтарда сыбылар чырғаллары городтың прай даа районнарында парлар, пірееде нинҷе-нинҷе учурапча. Садығ орыннарын город ӱлгӱзі пирче.

Москвада 2023 чылда сыбы чырғаллары 20 — 31 декабрьға теере тоғынғаннар. Городтың садығ паза услугалар департаментінің хабарҷылар службазының искіриинең, городнаң чӧптезіглер иткені хоостыра, 106 садығ орны тоғынған, стационарнай садығ тураларында 139, тиксі саны 245-ке читкен. Москвада Пермь крайының, Киров облазының, Башкирия Республиканың, Данияның паза Бельгияның сыбылары, харағайлары садылғаннар. Россияда ӧскен сыбының ортымах паазы 1,4 — 1,6 муң салковай метр ӱчӱн (2022 —1—1,3 муң салковай), харағай — 1,8—2 салковай метр ӱчӱн, пасха хан чирінең килген ағас — 6 муң салковайдаң пасти метр ӱчӱн^[7].

Санкт-Петербургта 2023 чылда сыбылар чырғаллары 20 декабрьда азылғаннар. Город ӱлгӱзінең 64 орын тоғынған^[8].

Казань чуртағҷылары 2023 чылда наа чыл сыбызын улуғ хырлас айының 1-ғы кӱнінең 31 кӱніне теере алар оңдайлығ полғаннар^[9], 24 садығ орны тоғынған^[10]. Тіген паазы 1—10 муңа читкен, харағай паазы — 500 салковайдаң пасти метр ӱчӱн , сыбы —2500 салковайдаң пасти метр ӱчӱн^[11].

Новосибирскте 2023 чылда наа чыл сыбыларыны чырғалларың улуғ хырлас айы пасталарынаң сығара ай тооза тоғынғаннар. Городта пічік хоостыра кирілген 32 садығ орны тоғынған^[12].

Екатеринбургта 2023 чылда 15 декабрьдаң сығара 8 сыбы чырғалы тоғынған^[13].

Нижний Новгородта 2023 чылда садығ орыннары 10 декабрьда азылғаннар, олар 31 декабрьға теере тоғынғаннар. 9 садығ орны полған^[14].

Хызылчарда 2023 чылда улуғ хырлас айының ортызынаң сығара 50 азыра садығ орны тоғынған^[15].

2023 чылда Челябинскте 100 садығ орны азылған^[16], которые работали с 16 по 31 декабря^[17].

Самарада 2023 чылда 15 декабрьда сыбылар 155 чырғалда садыл сыхханнар^[18].

Уфада 2023 чылның улуғ хырлас айының 15-ҷі кӱнінең 31 кӱніне теере 17 садығ орны тоғынған^[19].

Алған орын

Литература

Абазиева Камилла Григорьевна, Гончарова Светлана Николаевна, Гуденица Ольга Васильевна. Приоритетные направления развития потребительского рынка и сферы услуг города Ростова-на-Дону // Вестник Московского университета имени С. Ю. Витте. Серия 1: Экономика и управление. — 2018. — № 4 (27).

[1] Ёлочный базар — Фермерское хозяйство своими руками

[2] ttps://weekend.rambler.ru/read/51980270/?utm_content=weekend_media&utm_medium=read_more&utm_source=copylink

[3] Как праздновали Новый год и Рождество в XIX веке

[4] Душечкина Е. В. Русская елка. История, мифология, литература. 2-е изд. , перераб. И доп. СПб. : Издательство Европейского университета в Санкт-Петербурге, 2012. 360 с. https://cyberleninka.ru/article/n/dushechkina-e-v-russkaya-elka-istoriya-mifologiya-literatura-2-e-izd-pererab-i-dop-spb-izdatelstvo-evropeyskogo-universiteta-v-sankt.

[5] ttps://www.mos.ru/news/item/100632073/

[6] Спрос на живые ели упал, а цены на импортные добрались до 200 тысяч — МК

[7] В Москве открываются елочные базары — РИА Новости, 20.12.2023

[8] Сайт СПб ГКУ «Имущество Санкт-Петербурга»

[9] В Казани с 1 декабря официально открываются ёлочные базары — МК Казань

[10] ttps://www.kazan.kp.ru/online/news/5594789/

[11] В Казани заработали елочные базары: сколько стоит хвойный символ Нового года и где его купить

[12] В Новосибирске с 1 декабря заработают 32 елочных базара — МК Новосибирск

[13] ttps://newdaynews.ru/ekaterinburg/813375.html

[14] Девять елочных базаров откроют в трех районах Нижнего Новгорода 10 декабря — МК Нижний Новгород

[15] Открылись елочные базары: какие елки и за сколько можно купить в городах России — Российская газета

[16] Для челябинцев организуют сто ёлочных базаров — МК Челябинск

[17] В Челябинске начинают работать елочные базары

[18] В Самаре заработали елочные базары | ОБЩЕСТВО: События | ОБЩЕСТВО | АиФ Самара

[19] В Уфе заработали ёлочные базары. Их число увеличилось — Новости Уфы и Башкирии — Медиакорсеть

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]